Tinker Tailor Soldier Spy (2011)

IMDb: http://www.imdb.com/title/tt1340800/

Wie is de mol? En wie is Karla? Wat is het Circus? En hoeveel geld zit er in het reptielenfonds? Allemaal vragen waar je geen antwoord op krijgt. Behalve de eerste trouwens, want daar draait het verhaal om. Wie Tinker, Tailor en Soldier zijn, dat wordt ook nog uitgelegd. En Control. Waarom ze deze namen hebben werd mij niet duidelijk. Eigenlijk werd mij maar heel weinig duidelijk tijdens het kijken. Zelfs de ontknoping ging enigszins aan me voorbij omdat ik op geen enkel moment begreep wie wie was. Echt zo’n film waarbij ik constant denk: Zit ik niet goed op te letten? Heb ik iets gemist? Is er geknipt in deze gedownloade versie? Wat is hier aan de hand? Mijn conclusie is vervolgens: deze film is te hoog voor mij gegrepen. Op een goede dag dan. Op een slechte dag zeg ik: wat een waardeloze film, deze filmmaker kan er niks van!

Tinker Tailor Soldier Spy is (dus) een spionagefilm. Maar geen typische. Het verhaal speelt zich af in de jaren zeventig en de film zou gemakkelijk in die tijd gemaakt kunnen zijn. Vanwege het lage tempo en het ontbreken van enige flitsendheid. En dat zeg ik zonder daarmee kritiek te willen uiten. Wat de film wel heeft is een heleboel onduidelijkheid en vaagheid. Bij het nadenken erover kom ik vooral tot de conclusie dat er bijna niets concreet wordt gemaakt. Het blijft allemaal schimmig, vluchtig en ongrijpbaar. En dat geeft de film charme. Het is een mooi voorbeeld van een film waarbij de aard van de film samensmelt met het verhaal. Het concrete verhaal is in dergelijke films niet relevant, het verhaal dient alleen het overbrengen van de sfeer. Ik moest tijdens het kijken ook een beetje denken aan The Conversation, waar iets vergelijkbaars gebeurd.

Gary Oldman bewijst in deze film opnieuw dat hij een briljante acteur is door de hoofdrol te hebben en toch totaal onzichtbaar te zijn. Zelfs zijn stemgeluid laat geen herinnering achter, hij is de perfecte spion: ingehouden, onopvallend, stil en onzichtbaar. De rol is passend bij Oldman omdat hij geen opvallende karakteristieken heeft die je altijd blijft zien, zoals de lach van Jack Nicholson. Ik vind dat een prestatie, alles wat je kenmerkt loslaten om zo helemaal op te kunnen gaan in je rol. Naast Oldman heeft ook John Hurt een kleine rol. Bij hem valt me altijd weer op hoe zijn gezicht perfect past bij zijn naam.

Spionnen dus. En dus een verhaal wat niet te begrijpen is. Dat vond ik toch wel een beetje irritant. Het gebrek aan tempo geeft wel een mooie sfeer maar verveelde me op een gegeven ook. Tinker Tailor Soldier Spy is wat mij betreft een film die je moet kijken om de sfeer. Eigenlijk echt een Arthouse film. En daar ben ik niet zo heel superdol op. Toch vond ik deze wel mooi in zijn ongrijpbaarheid. Ik doe gewoon weer een 7½.