Tony (2011)

IMDB: nog niet!

“Tony” is een spiksplinternieuwe documentairefilm over het Pieter Baan Centrum. De hoofdrolspeler, je raadt het al, Tony, heeft al veel, echt heel erg veel, delicten gepleegd en wordt nu verdacht van het plegen van een aantal gewelddadige overvallen. Reden voor de rechter om hem naar het Pieter Baan Centrum te verwijzen voor een zeven weken durende observatieperiode. Tony wil wel meewerken.

Al snel kreeg ik het gevoel dat er iets niet helemaal in de haak was met onze Tony. Hij komt joviaal en vriendelijk over, begint keurig zijn cel schoon te maken en je denkt: Dit lijkt me wel een aardige kerel, volgens mij is hij eigenlijk best normaal. Misschien zit hij niet terecht in het PBC? Dat dacht ik in ieder geval. En dat was meteen aanleiding voor alarmbellen. Want dat is niet waarschijnlijk: een gezonde, aardige en welvoorkomende man in het PBC. Wat is hier aan de knikker? Stront?

Gedurende de zeven weken voert Tony gesprekken met de psychiater, psycholoog en milieuonderzoeker. Hij wordt daarnaast geobserveerd door de groepsleiding. Na verloop van tijd wordt steeds beter zichtbaar dat er echt iets mis is met Tony. Dat vindt het observatieteam in ieder geval. Maar ik vraag me ook af hoe deze man overkomt op mensen die geen ervaring hebben met forensische patiënten.

Tony is (in sommige opzichten) een tekstboek psychopaat: charmant, een gladde prater, narcistisch, emotieloos en heeft een onvermogen zich te verplaatsen in anderen. Ik moest al snel denken aan “The Mask Of Sanity”: aan de oppervlakte lijkt er niets aan de hand, maar als je verder gaat kijken en vragen, wordt het steeds griezeliger.

Als “Tony” zou moeten gaan over de observatieperiode in het PBC, vind ik de film mislukt. Want alhoewel de gang van zaken duidelijk wordt uitgelegd, staat dat niet centraal. Want er kan maar één ster zijn en dat is Tony! Niet verbazingwekkend dat hij mee wilde werken aan deze film. Heeft hij indirect de makers zo gemanipuleerd dat de film uiteindelijk meer over hem ging dan over het PBC?

Voor iedereen die interesse heeft in psychologie, TBS en psychopathie is deze (korte) film een aanrader. Mocht je nou het gevoel hebben dat er niet zoveel mis is met Tony, vind ik het altijd leuk om wat te vertellen over psychopathie. Want als je er meer over weet, zie je nog beter hoe ontzettend geslepen hij is. Negen uit tien.